sinoptik İncillerin tanımı
Luke, Matthew ve Mark'ın, üç vizyon arasında bir bağlantı olduğu fikri üzerine, verilerin bir sonucu ve bir karşılaştırma yaparak değerlendirilebilecek çapraz hikayelere atıfta bulunur. Bu anlamda sinoptik terimi kullanılmaktadır.
Sinoptik "soruna" yaklaşım
Mark ve Luka'ya göre Yeni Ahit'te Matta'ya göre ilk üç kitap İncil'dir. Sinoptik olarak adlandırılırlar çünkü hepsinde aynı yapı ve çok benzer içerik korunur.
İncil konularındaki uzmanlara göre, bu tesadüf değil ve bu nedenle üç tanıklığın aynı edebi metinden veya ortak bir kaynaktan gelmesi gerektiğine inanılıyor. Bu noktada sinoptik problem, Matta, Markos ve Luka İncillerinin ortaya çıktığı ortak unsurun ne olabileceğine işaret etmek için tartışılmaktadır.
Teolojiye göre, sinoptik problem yoktur, çünkü üç İncil Tanrı tarafından serbest bırakılan kelimeden gelir. Bununla birlikte, bir "edebi" sorun vardır: hangi metnin veya hangi sözlü kaynağın bu İncillerden orijinal bilgileri içerdiğini belirlemek.
Dört hipotez
G. E Lessing'in kriterlerine göre, üç evanjelist sonunda ortadan kaybolan Aramice yazılmış bir müjdeye güveniyorlardı.
H. Koester tarafından savunulan ikinci bir hipotez, Mark'tan önce aynı adı taşıyan başka bir müjdeci olduğunu ve çalışmalarının Matta, Luke ve bildiğimiz Mark için bir referans görevi gördüğünü savunur.
Üçüncü seçenek J. J Griesbach tarafından savunulmaktadır ve ona göre ilk İncil, Aziz Luka ve Aziz Mark'ın anlatımına temel teşkil eden Aziz Matta'nınkidir (bu anlayış, Yeni Ahit'te toplanan verilere dayanmaktadır: Matta, Nasıralı İsa'nın doğrudan bir öğrencisiydi).
Protestan ilahiyatçı Christian Wiesse tarafından düzenlenen ve araştırmacıların çoğunluğu tarafından kabul edilen son açıklayıcı hipoteze göre, iki orijinal kaynak vardı: Matta ve Luka'nın ifadesi. Her iki İncil de ortak bir yazı tipini paylaşacaktı ve bu yazı tipine araştırmacı tarafından Q harfiyle isim verildi (bu durumda Q, Almanca'da Quelle kelimesinin kısaltmasıdır, yani font anlamına gelir).
Gospel Q veya Source Q olarak da bilinen Q hipotezi, Matta ve Luke'un evanjelistlerinin ortak materyaline atıfta bulunur, ancak Mark'ı hariç tutar. Bu anlayışa göre, sinoptik İncillerin içeriği ilk Hıristiyanların sözlü geleneği ile ilgili olacaktır.
Kanonik İnciller ve Kıyamet İncilleri
Sözde kanonik İnciller, Katolik Kilisesi (daha önce bahsedilen üç sinoptik artı Yuhanna İncili) tarafından resmen tanınmış olanlardır. Bütün bu tanıklıklar, havarilerin Nasıralı İsa ile sürdürdükleri doğrudan veya dolaylı temasa atıfta bulunur.
Kıyamet müjdeleri, Katolik Kilisesi'nin resmi olarak tanınmasına sahip olmayan ve kanonik olanlardan sonra yazılmış olanlardır.
Bu metinler, Katolik kanonunda resmi olarak tanınmalarının yanı sıra, Nasıralı İsa'nın yaşamının kanonik metinlerde yer almayan yönleri hakkında bilgi sağlamaya çalışır.
